Piaget E Göre Uyum Sağlama Nedir ?

Melis

New member
Piaget’e Göre Uyum Sağlama Nedir?

Jean Piaget, bilişsel gelişim teorisi ile tanınan bir psikologdur. Piaget, çocukların dünyayı nasıl anladıkları ve bu anlayışı nasıl geliştirdikleri üzerine kapsamlı bir teori geliştirmiştir. Onun teorisinde, bilişsel gelişim ve öğrenme süreçleri temel olarak iki ana kavram etrafında şekillenir: asimilasyon ve akomodasyon. Bu iki süreç, bireylerin çevrelerine nasıl uyum sağladıklarını ve çevresindeki dünyayı nasıl anlamlandırdıklarını açıklar. Uyum sağlama, bu süreçlerin bir arada çalışarak insanın bilişsel gelişiminde nasıl değişiklikler meydana getirdiğini anlatır.

Uyum Sağlama Kavramı ve Piaget’in Teorisi

Piaget’e göre uyum sağlama, çevredeki yeni bilgilerle etkileşime girerken gerçekleşen iki temel bilişsel süreç olan asimilasyon ve akomodasyonu içerir. Uyum sağlama, bireyin çevreye uyum sağlama çabası olarak tanımlanabilir. Bu süreç, hem var olan şemaların (bilişsel yapıların) düzenlenmesini hem de yeni bilgilerin bu şemalara entegrasyonunu içerir. Çocuklar, çevrelerinde karşılaştıkları yeni durumlara göre mevcut düşünme yapılarını değiştirir ya da bu yeni bilgileri mevcut yapılarıyla uyumlu hale getirmeye çalışırlar.

Asimilasyon ve Akomodasyon Nedir?

Asimilasyon, daha önce edinilmiş bilişsel yapılarla yeni bilgilerin uyumlu hale getirilmesidir. Örneğin, bir çocuk daha önce "kedi" kavramını bildiğinde, karşılaştığı farklı kedi türlerini bu kavramla ilişkilendirir. Bu durumda çocuk yeni gördüğü kediyi, önceden öğrendiği kedilerle benzer şekilde tanımlar. Asimilasyon, mevcut şemalarla yeni bilgilerin entegrasyonunu sağlar ve çevreye uyum sağlamayı kolaylaştırır.

Akomodasyon ise, yeni bilgiler karşısında mevcut şemaların değiştirilmesidir. Eğer bir çocuk, gördüğü kedi türü ile önceki deneyimlerinden farklı bir özellik gösteriyorsa, çocuk mevcut şemasını değiştirebilir ya da yeni bir şema oluşturabilir. Bu, çocuğun çevresindeki dünyayı daha doğru bir şekilde anlamasına olanak tanır. Akomodasyon, bireyin çevresindeki dünyadaki yeniliklere daha aktif bir şekilde uyum sağlama sürecidir.

Piaget, bu iki süreç arasındaki etkileşimin, bilişsel gelişimi ve öğrenmeyi desteklediğini belirtmiştir. Uyum sağlama, asimilasyon ve akomodasyonun birleşimiyle meydana gelir.

Piaget’in Uyuma Dair Düşünceleri ve Bilişsel Dönemler

Piaget, bilişsel gelişimi dört ana döneme ayırır: sensorimotor dönemi, preoperasyonel dönem, somut işlemler dönemi ve soyut işlemler dönemi. Bu dönemlerde çocuklar, çevreleriyle farklı şekillerde etkileşimde bulunurlar ve her bir dönemde bilişsel yapılar farklı özellikler gösterir. Her bir dönemin sonunda, çocuklar daha karmaşık düşünme becerileri geliştirirler ve çevrelerine daha uyumlu hale gelirler.

- **Sensorimotor Dönemi (0-2 yaş):** Bu dönemde çocuklar çevreleriyle etkileşimde bulunmak için duyusal ve motor becerilerini kullanırlar. Çevreyi keşfederken asimilasyon ve akomodasyon süreçleriyle öğrenme süreci başlar.

- **Preoperasyonel Dönem (2-7 yaş):** Bu dönemde çocuklar dil ve sembolik düşünme becerileri geliştirirler. Ancak, mantıklı düşünme becerileri henüz tam anlamıyla gelişmemiştir. Çocuklar, çevrelerine uyum sağlarken genellikle egosantrik düşünme tarzına sahiptirler.

- **Somut İşlemler Dönemi (7-11 yaş):** Bu dönemde çocuklar daha mantıklı ve düzenli düşünmeye başlarlar. Somut nesneler ve olaylar üzerinden düşünürler. Çevrelerine daha esnek bir şekilde uyum sağlama becerileri gelişir.

- **Soyut İşlemler Dönemi (11 yaş ve üzeri):** Soyut düşünme yeteneği gelişir ve çocuklar soyut kavramlar üzerinde düşünebilirler. Bu dönemde, daha karmaşık problemleri çözme ve soyut düşünce yapılarıyla çevreye uyum sağlama becerisi kazanılır.

Uyum Sağlama ve Çevreyle Etkileşim

Piaget’in teorisinde, uyum sağlama yalnızca bireyin içsel bilişsel yapılarıyla ilgili bir süreç değildir. Aynı zamanda çevreyle etkileşime girerek gerçekleşir. Çocuklar çevreleriyle etkileşimde bulundukça, asimilasyon ve akomodasyon süreçlerini kullanarak çevrelerindeki dünya hakkında bilgi toplarlar. Bu etkileşim, bilişsel yapıları geliştirir ve çocuğun dünyayı nasıl algıladığını şekillendirir.

Birey, çevreyle sürekli bir etkileşimde bulunduğunda, yalnızca bilgiyi pasif bir şekilde almaz. Bunun yerine, çevreye karşı aktif bir yaklaşım sergiler ve yeni bilgileri eski bilgilerle harmanlayarak bir bütün oluşturur. Bu süreç, uyum sağlama olarak adlandırılır.

Uyum Sağlama ve Bilişsel Düşünme Süreçleri

Bilişsel gelişim ve öğrenme, Piaget’e göre dinamik bir süreçtir. Çocuklar çevrelerinden gelen yeni bilgilerle sürekli etkileşime girerek bilişsel yapılarını şekillendirirler. Bu süreç, hem asimilasyon hem de akomodasyon süreçlerinin birleşimiyle gerçekleşir. Çocuklar, önceki deneyimlerine dayanarak yeni bilgileri anlamlandırmaya çalışırken, aynı zamanda karşılaştıkları yeni bilgiler karşısında eski yapılarını değiştirme eğilimindedirler.

Piaget’in Uyumu Sağlamadaki Rolü ve Eğitimdeki Uygulamaları

Piaget’in uyum sağlama teorisi, eğitimde de önemli bir yer tutar. Eğitimin temel hedefi, çocukların bilişsel gelişimlerini desteklemek ve çevreye uyum sağlamalarını sağlamak olmalıdır. Öğretmenler, öğrencilerin bilişsel seviyelerini dikkate alarak dersleri şekillendirmeli ve onların çevreleriyle etkileşimde bulunmalarını sağlamalıdır. Ayrıca, çocukların mevcut şemalarına uygun bilgi sunarak, onları yeni bilgilerle tanıştırmak ve bilişsel gelişimlerini desteklemek de önemlidir.

Sonuç olarak, Piaget’in uyum sağlama teorisi, çocukların çevreleriyle nasıl etkileşimde bulunduklarını ve bu etkileşimlerden nasıl öğrenme sağladıklarını anlamamıza yardımcı olur. Asimilasyon ve akomodasyon, çocukların dünyayı anlamalarına yardımcı olan temel süreçlerdir. Bu süreçler, çevreye uyum sağlama çabalarını şekillendirir ve bilişsel gelişimlerini ilerletir.